آخرین مقالات منتشر شده [همه]

• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  تحلیل جغرافیایی توسعه روستایی در شهرستان شفت با تاکید بر توپوگرافی و شیب

  فاطمه تقی زاده ناصرانی , تیمور آمار , نصرالله مولایی هشجین , پرویز رضائی

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 20 , زمستان 1404

  20.1001.1.25385968.1404.20.4.1.8

  مقدمه: امروزه نقش مطالعات توپوگرافی در مبحث توسعه روستایی بسیار حائز اهمیت می باشد. به کمک شاخص های محیطی می توان خطاهای موجود دربرنامه و طرح های توسعه روستایی در حال اجرای شهرستان چکیده کامل

  مقدمه: امروزه نقش مطالعات توپوگرافی در مبحث توسعه روستایی بسیار حائز اهمیت می باشد. به کمک شاخص های محیطی می توان خطاهای موجود دربرنامه و طرح های توسعه روستایی در حال اجرای شهرستان را شناسایی کرد و در سیاستگذاری های بعدی از تکرار مجدد آنها جلوگیری بعمل آورد. با توجه به موقعیت استقرار روستاهای محدوده در سه سطح (جلگه،کوهپایه و کوهستان) و فاکتورهای طبیعی (ارتفاع، شیب، جهت) بیشترین تاثیر توسعه را می توان در عامل محیطی وابسته به سطح ارتفاعی مربوط به سکونتگاه های روستایی شهرستان شفت دانست. هدف: جهت ارزیابی و بررسی روابط بین عناصر طبیعی و توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه و پاسخ به این پرسش که بر با توجه به عوامل جغرافیایی (‌ارتفاع و شیب) کدام روستاها ی مستقر در شهرستان شفت درمحدوده ناپایدار قرار دارند ؟ داده های توصیفی و مکانی باهم تلفیق گردیدند. روش‌شناسی تحقیق: در این پژوهش که از نوع توصیفی- کاربردی می باشد، مراحل تحقیق شامل شناسایی منابع مطالعاتی وتجزیه و تحلیل و تهیه جداول و نقشه جهت ارزیابی و بررسی روابط بین عوامل جغرافیایی (ارتفاع و شیب) و توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه بصورت تمام شماری روستاها در قالب جامعه آماری مورد تحقیق قرار گرفته است. بر این اساس لایه های اطلاعاتی پس از زمین مرجع شدن و تبدیل شدن به شیپ فایل به ترتیب با استفاده از دستورات MERGE و CLIP وOVERLAY و سایر دستورات داده کاوی، تجزیه و تحلیل و تلفیق شده است و در نتیجه نقشه ای که بیانگر اطلاعات لایه های مورد بررسی شده باشد، بصورت مدل تولید شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای شهرستان شفت از استان گیلان می باشد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که رتبه توسعه ای ضعیف مربوط به روستاهای زردکام و والی سرا وخرفکل و ونه بنه و کوچک کومسار و داکله سرا و محرمان وماشاء الله کل و آقانور سه تن و لیسم و سفیدخانی وتنز وبابارکاب وامامزاده ابراهیم وطالقان است و در روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی (با شرایط ارتفاعی و شیب خاص) به درستی اعمال نشده و روستاها از حداقل ظرفیت خود برای پایداری محدوده مطالعاتی استفاده می کنند که فقط ناشی از مدیریت غیر استراتژیکی می باشد. نتایج: موقعیت و شرایط طبیعی هر یک از روستاهای استقرار یافته در دهستان ها براساس عامل ارتفاع یکی از مهمترین فاکتورهای لازم برای توسعه روستاهای شهرستان بمنظور برنامه ریزی جهت ایجاد برخورداری و یا دسترسی به خدمات در راستای افزایش سطح توسعه در برش دهستانهای شهرستان شفت می باشد ، مثلا راه های ارتباطی که یکی از اصلی ترین عوامل محیطی در توسعه روستایی می باشد و غالباً بر اساس توپوگرافی روستاهای پراکنده در سطح شهرستان شفت شکل پذیرفته اند در هر چهار دهستان در سطح غیر قابل قبول کیفی و کمی در راستای بهره برداری پایدار از ظرفیت های روستاهای شهرستان قرار دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  بررسی خصوصیات شیمیایی خاک جنگل های بینشکی رامسر در دامنه ارتفاعی 400 تا 1700 متر

  احمد برفی , حمید پیام , میرمظفر فلاح چای

  علوم و تکنولوژی محیط زیست , شماره 12 , دوره 25 , زمستان 1402

  زمینه و هدف:‌ آگاهي از وضعيت خاك هاي مناطق جنگلي و بررسي آثار فعاليت هاي مختلف صورت گرفته بر خصوصيات خاك بسيار مهم و در مديريت جنگل موثر است. خصوصیات خاک تحت تأثیر عوامل محیطی مختل چکیده کامل

  زمینه و هدف:‌ آگاهي از وضعيت خاك هاي مناطق جنگلي و بررسي آثار فعاليت هاي مختلف صورت گرفته بر خصوصيات خاك بسيار مهم و در مديريت جنگل موثر است. خصوصیات خاک تحت تأثیر عوامل محیطی مختلف از جمله، ارتفاع تغییر می‌کند. اين مطالعه با هدف بررسي شاخص های خاک در طبقات ارتفاعی 400 تا 1700 متر از سطح دریا در سری یک منطقه جنگلی بنشکی شهرستان رامسر در استان مازندران صورت گرفت. روش‌ بررسی:‌ جهت نمونه برداری متغیرهای خاک در هر طبقه ارتفاعی، 3 قطعه نمونه 400 مترمربعی به فواصل 100 متر از یکدیگر مشخص گردید. نمونه خاکها از اعماق 0-10 و 10-30 سانتیمتری قطعات نمونه برداشته شدند. یافته‌ها: ویژگی‌های خاکی اندازه گیری شده شامل مقادیر درصد شن، درصد رس، درصد نيتروژن، ميزان پتاسيم، درصد كربن و ماده آلي و نيز pH خاک می باشند. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این تحقیق نشان داد که اثر ارتفاع از سطح دریا بر روی مشخصه های خاک (درصد شن، درصد رس، درصدازت، ميزان پتاسيم، درصد كربن و ماده آلي و نيز pH خاك) در طبقات ارتفاعی مختلف معنی دار می باشد (05/0P˂). پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  سنجش میزان سرمایه اجتماعی و اثرگذاری آن در ارتقاء فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری (مطالعه موردی: روستاهای محور سلطانیه- غارکتله‌خور)

  ثریا رفیعی , رحمت اله منشی زاده , پگاه مریدسادات

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه: سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کارآفرینی گردشگری می‌باشد که وجود آن بخصوص در مناطق روستایی می‌تواند اثرات زیادی را بر افزایش مشاغل و کسب و کارهای چکیده کامل

  مقدمه: سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کارآفرینی گردشگری می‌باشد که وجود آن بخصوص در مناطق روستایی می‌تواند اثرات زیادی را بر افزایش مشاغل و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری داشته باشد. هدف پژوهش: بنابراین هدف پژوهش حاضر سنجش میزان سرمایه اجتماعی و اثرگذاری آن در ارتقاء فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری در 11 روستای واقع در محور ارتباطی سلطانیه به غار کتله‌خور می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق: نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و جهت گردآوری داده‌ها از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش جمعیت روستایی ساکن در 11 روستای واقع در محور ارتباطی سلطانیه به کتله‌خور می‌باشد که مطابق فرمول کوکران تعداد 322 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای آماری نظیر tتک نمونه‌ای، رگرسیون، مدل رتبه‌بندی پرومتی و تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای مورد مطالعه در شهرستان خدابنده استان زنجان واقع شده‌اند که این شهرستان در جنوب غرب استان قرار دارد که کوهستانی‌ترین و مرتفع‌ترین منطقه این استان می‌باشد. همچنین این شهرستان بیشترین جمعیت روستایی استان را به خود اختصاص داده است.یافته‌ها و بحث: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که میزان شاخص‌های سرمایه اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه بالاتر از مطلوبیت عددی (3) به دست آمده است و در این ارتباط شاخص مشارکت با میانگین 47/3 بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. نتایج حاصل از رگرسیون هم نشان از ضریب همبستگی خوب بین متغیرهاست و شاخص شبکه با بتای (365/0) درصد بالاترین اثرگذاری را بر فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری داشته است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل مسیر، مشارکت با محاسبه تاثیر کلی (مستقیم و غیرمستقیم) بیشترین تاثیر را بر فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری داشته است. همچنین نتایج حاصل از مدل رتبه‌بندی پرومتی نشان داد که روستای زواجر به لحاظ سرمایه اجتماعی رتبه اول و روستای دلایرسفلی رتبه آخر را به دست آورده است.نتایج: بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش، مولفه‌های سرمایه اجتماعی می‌توانند موجب ارتقاء فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری در منطقه مورد مطالعه شوند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  ارزیابی شاخص‌های مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهری در شهر کرمانشاه با رویکرد معادلات ساختاری تفسیری

  نگین هاشمی , مسلم رستمی , جعفر نصیرناتری

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه : مشارکت شهروندان در روند تصمیم‌گیری شهری یکی از عناصراصلی توسعه همه جانبه شهری بوده که نقش مهمی در ایجاد تعادل شهری ایفا نماید‌.هدف پژوهش : هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص‌های م چکیده کامل

  مقدمه : مشارکت شهروندان در روند تصمیم‌گیری شهری یکی از عناصراصلی توسعه همه جانبه شهری بوده که نقش مهمی در ایجاد تعادل شهری ایفا نماید‌.هدف پژوهش : هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص‌های مؤثر در مشارکت شهروندان در امور شهری با رویکرد مدلسازی است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف‌گذاری کاربردی و از نظر روش‌شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. که از نظرات 30 نفر از متخصصین این موضوع با استفاده از روش دلفی شناسایی شده‌است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات 6 عامل به عنوان عوامل تأثیرگذار قوی مشارکت شهروندان در امور شهری از مدلسازی تفسیری-ساختاری ISM و سپس با نرم افزار میک‌مک و نرم افزار SPSS بهره گرفته شده‌است. قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه شهر کرمانشاه است.یافته ها و بحث : نتایج پژوهش نشان داد که میزان اثرگذاری شاخص شفافیت نسبت به سایر عوامل تأثیرگذاری بیشتری داشته‌است. همچنین نتایج نشان داد که شاخص‌های شفافیت، پاسخگویی، کارایی و مشارکت مندی و شاخص‌های عینی جز متغیرهای پیوندی هست که از قدرت نفوذ و وابستگی بالایی برخوردارند ولی شاخص شفافیت و پاسخگویی به سمت عوامل کلیدی سوق دارند و در مرز بین شاخص‌های پیوندی و کلیدی قرار دارند که از قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی برخوردارند و بیشترین تاثیر بر امور شهری می‌گذارد و همچنین شاخص‌های ذهنی از قدرت نفوذ ضعیف، ولی وابستگی بالایی برخوردار است و بیشترین تأثیر را از عوامل کلیدی و پیوندی می‌پذیرد. و در نهایت به ارائه پیشنهادها برای توسعه مشارکت شهروندان در امور شهری در شهر کرمانشاه پرداخته شده‌است.نتایج : شاخص شفافیت و پاسخگویی بالاترین امتیاز و شاخص عینی دارای وضیعت نامطلوبی می باشد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  تبیین تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان های بلند در اقلیم شهر رشت

  فرزانه اسدی ملکجهان , بابک پاداشت , سیده مامک صلواتیان

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  چکیدهمقدمه: باوجود تأثیرات قابل‌توجه آتریوم‌ها بر تهویه طبیعی و شرایط حرارتی داخل ساختمان، دانش کافی در مورد تأثیر پارامترهای مختلف طراحی بر عملکرد انرژی و تهویه آتریوم‌ها وجود ندا چکیده کامل

  چکیدهمقدمه: باوجود تأثیرات قابل‌توجه آتریوم‌ها بر تهویه طبیعی و شرایط حرارتی داخل ساختمان، دانش کافی در مورد تأثیر پارامترهای مختلف طراحی بر عملکرد انرژی و تهویه آتریوم‌ها وجود ندارد. این پژوهش، به بررسی تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان‌های بلند در اقلیم شهر رشت می‌پردازد.هدف: هدف این پژوهش، به بررسی تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان‌های بلند است.روش‌شناسی تحقیق: رویکرد اصلی روش تحقیق این مطالعه کمی بوده و از روش شبیه‌سازی استفاده می‌کند. ساختمان مرجع شبیه‌سازی، ساختمانی بلندمرتبه با ده طبقه و پلان مربع با طرح باز، دارای یک آتریوم مستطیل در مرکز ساختمان، تعریف‌شده است. شاخص‌های عملکرد حرارتی و عملکرد تهویه به‌عنوان متغیرهای وابسته و ابعاد و جهت‌گیری آتریوم به‌عنوان متغیر مستقل موردبررسی قرارگرفته است. نتایج به‌دست‌آمده از شبیه‌سازی علاوه بر بررسی در قالب آمار توصیفی، مورد آزمون‌های همبستگی و رگرسیون قرار می‌گیرد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، ساختمان های بلند شهر رشت می‌باشد.یافته‌ها: یافته نشان می‌دهد که متغیرهای طول و عرض آتریوم، محیط و مساحت آتریوم در مدل مرجع در اقلیم شهر رشت، رابطه معنادار و مستقیم با نیاز انرژی و حجم تهویه ساختمان دارد. اگرچه افزایش ابعاد آتریوم باعث کاهش نیاز روشنایی و افزایش توان تهویه ساختمان می‌شود، اما تا حد قابل‌توجهی باعث افزایش نیاز حرارتی و به تبع آن، نیاز انرژی کل ساختمان می‌شود.نتایج: بر اساس یافته‌ها، نتیجه‌گیری می‌شود که در یک مساحت مساوی استفاده از آتریوم مربع شکل به‌طورکلی نتایج بهتری را رقم می‌زند. همچنین آتریوم‌های مستطیل شکل با کشیدگی در محور شمالی-جنوبی، پاسخ بهتری ازنظر عملکرد انرژی نسبت به سایر جهت‌گیری‌ها در شهر رشت دارا است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  بررسی تطبیقی شاخص‌های کیفیت زندگی عشایر در ییلاق و قشلاق ایل بختیاری (مطالعه موردی: عشایر شهرستان لالی)

  زهرا سلطانی , مجید گودرزی , صادق سلیمانی بابادی

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه: امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی‌ها در هر کشور است. برای این منظور در وهله اول باید شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید که چکیده کامل

  مقدمه: امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی‌ها در هر کشور است. برای این منظور در وهله اول باید شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید که این امر بر اساس یک نگرش نظام‌مند امکان‌پذیر خواهد بود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شاخص‌های کیفیت زندگی عشایر شهرستان لالی در ییلاق و قشلاق می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی – تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را عشایر شهرستان لالی تشکیل می‌دهند و حجم نمونه که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید، 322 نمونه مشخص‌شده است. داده‌های نظری پژوهش به روش کتابخانه‌ای از طریق کتب موجود و مقالات جمع‌آوری شد و اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، مد، میانه) و آمار استنباطی (تی تک نمونه‌ای) مبادرت شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، مناطق ییلاق و قشلاق عشایر شهرستان لالی می‌باشد.یافته‌ها و بحث: نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه‌ای نشان می دهد که مقدار میانگین به‌دست‌آمده از شاخص اقتصادی در مناطق قشلاق و ییلاق به ترتیب برابر است با (88/1) و (49/1)، شاخص اجتماعی در قشلاق (43/2) و در ییلاق (16/2)، شاخص کالبدی در قشلاق (99/1) و در ییلاق (20/2)، شاخص زیست‌محیطی در قشلاق (07/2) و در ییلاق (98/1) که نسبت به میانگین فرض صفر (3) پایین‌تر است که نشان‌دهنده این است که شاخص‌های مذکور تأثیر مثبتی در کیفیت زندگی عشایر ایل بختیاری شهرستان لالی نداشته است.نتایج: زندگی کوچ‌نشینی از قدیمی‌ترین شیوه‌های زندگی در مناطق مختلف جهان و ایران است و تداوم آن در طول تاریخ، فراز و نشیب‌های مختلفی را تحت تأثیر مسائل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و به‌ویژه سیاسی تجربه کرده است. تا آنجا که گاهاً تحولات این جامعه نقطه عطفی در تحولات کشور را به همراه داشته است؛ بدین ترتیب ارائه هرگونه طرح و برنامه در خصوص عشایر نیازمند بررسی و مطالعات عمیق علمی است؛ تا بتوان راهبردهای مناسبی که کمترین آسیب را وارد نماید، ارائه داد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  تحلیل راهکارهای سازگاری جوامع محلی با اثرات بادهای 120 روزه سیستان (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان نهبندان)

  طاهره صادقلو , سکینه عرب

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه: امروزه با افزایش پتانسیل خطرات طبیعی برای ایجاد خسارات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی عمده، همچنین تشدید تغییرات اقلیمی، سازگاری و همزیستی با مخاطرات به یک اصل راهنما برای کا چکیده کامل

  مقدمه: امروزه با افزایش پتانسیل خطرات طبیعی برای ایجاد خسارات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی عمده، همچنین تشدید تغییرات اقلیمی، سازگاری و همزیستی با مخاطرات به یک اصل راهنما برای کاهش آسیبهای آن، آماده سازی، واکنش و بازیابی در سراسر جهان تبدیل شده است. ایجاد سازگاری و انطباق با پدیده های طبیعی و مخاطرات و همزیستی با آنها به عنوان یکی از راههای مقابله و مدیریت اثرات نامطلوب آنها و همچنین استفاده از پتانسیلهای مثبت این پدیده ها یا به عبارتی تبدیل چالش به فرصت از استراتژیهای مهم در مدیریت مخاطرات به شمار می آید. برخی از فرایندهای طبیعی در تلفیق و تعامل با سایر رخدادها و الگوهای رفتاری جوامع تبدیل به مخاطرات خسارتباری می شوند که پایداری و بقای اجتماعات به مدیریت و واکنش مناسب در برابر آنها بستگی دارد. بادهای 120 روزه شرق کشور از این دست فرایندهای طبیعی هستند که از دیرباز تداوم داشته است. امروزه تغییرات اقلیمی و خشکسالی ناشی از آن، بر اثرات بادهای 120 روزه در ابعاد مختلف زندگی اجتماعات محلی دامن زده است. هدف پژوهش: مطالعه حاضر به بررسی اثرات این بادها در 10 روستای شهرستان نهبندان و همچنین تحلیل مهمترین اقدامات 187 خانوار نمونه از ساکنین منطقه برای سازگاری و رویارویی با این اثرات پرداخته است. روش شناسی تحقیق: برای تعیین مهمترین اثرات و اقدامات روستاییان برای سازگاری، ابتدا مصاحبه نیمه ساختار یافته ای با تعدادی از خبرگان و کارشناسان سازمانهای درگیر در مساله صورت گرفته و پس از تحلیل مصاحبه ها، شاخصها و متغیرها استخراج و مبنای طراحی پرسشنامه ساختار یافته ای برای ارزیابی اثرات و اقدامات اجتماعات محلی قرار گرفته است. قلمروجغرافیایی پژوهش: روستاهای شهرستان نهبنداننتایج: نتایج بیانگر این است که بیشترین اثرات در بعد زیست محیطی(88/3) و مهمترین اقدامات برای مقابله در بعد اجتماعی- فرهنگی (47/3) صورت گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  مطلوبیت سنجی عوامل موثر بر احساس امنیت در بافت‌های تاریخی و ارائه راهکارهای مناسب (مطالعه موردی: محله زرتشتیان شهر کرمان)

  زهرا رضایی استبرق , حسین ذبیحی , رضا احمدیان

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه: بافت تاریخی شهرها جزئی از سرمایه ملی و فرهنگی کشور هستند که نه‌تنها از لحاظ زیباشناختی، تداوم خاطرات جمعی و هویت بخشی به شهرهای ما ارزشمند هستند، بلکه محل سکونت و معیشت میلی چکیده کامل

  مقدمه: بافت تاریخی شهرها جزئی از سرمایه ملی و فرهنگی کشور هستند که نه‌تنها از لحاظ زیباشناختی، تداوم خاطرات جمعی و هویت بخشی به شهرهای ما ارزشمند هستند، بلکه محل سکونت و معیشت میلیون‌ها نفر محسوب می‌گردند. با این حال، این بافت‌ها دارای خصوصیات منفی زیادی که منجر به تخلیه جمعیت زیادی از این بافت‌ها شده است. هدف پژوهش: هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تبیین عوامل موثر بر بهبود امنیت در بافت تاریخی محله زرتشتیان کرمان می‌باشد. روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی و از نظر روش جزء پژوهش‌های توصیفی - تحلیلی به شمار می‌رود. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای با چهار شاخص اصلی و ۲۳ گویه از طریق مرور اسناد معتبر پژوهشی استخراج شده است و حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران برابر با ۱۲۰ نفر محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل یافته‌های حاصل از مطالعات میدانی از روش‌های آزمون تی تک نمونه‌ای و تحلیل عاملی در نرم افزار ssps استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محله زرتشتیان در شهر کرمان محور مطالعاتی تحقیق حاضر را تشکیل می‌دهد که بخش مرکزی شهر که همان بافت کهن می‌باشد در غرب این شهر واقع شده است.یافته‌ها و بحث: نتایجی که از آزمون تی به‌دست آمد نشان می‌دهد که بیشترین رضایت عمومی از سوی شهروندان مربوط به مولفه نظارت با میانگین ۵۳/۳ می‌باشد. همچنین مولفه دسترسی با مجموع میانگین امتیاز ۹۹/۲ (پایین‌تر از حد متوسط ۳) کم‌ترین رضایت‌مندی را به خود اختصاص داده است؛ در دو مولفه دیگر پژوهش یعنی کالبدی - فضایی و اجتماعی - رفتاری نیز رتبه‌های متوسطی حاصل شده و میانگین این مولفه‌ها به ترتیب ۰۸/۳ و ۳۵/۳ به‌دست آمده است. همچنین در این پژوهش، چهار عامل دارای مقادیر ویژه بالاتر از یک استخراج گردید که عامل اول با مقدار ویژه ۸۲۷/۴، به تنهایی ۲۱ درصد از واریانس متغیرها را در بر‌می‌گیرد و بیشترین تاثیر را در بین چهار عامل موثر دارد. بعد از آن عامل دوم با مقدار ویژه ۳۶۱/۳ و ۱۵ درصد واریانس، عامل سوم نیز با مقدار ویژه ۶۶۸/۲ و ۱۱ درصد واریانس و عامل چهارم با مقدار ۹۲۳/۱ و ۳۶۰/۸ درصد از واریانس کل را تبیین می‌کند. نتایج: در کل باتوجه به نتایجی که حاصل شد در می‌یابیم که فضاهای عمومی شهری محله زرتشتیان از امنیت چندان بالایی برخوردار نمی‌باشد؛ لذا در این پژوهش می‌توان با ارائه راهکار و پبشنهادهایی، زمینه و بستر لازم را به جهت برقراری و بهبود امنیت در بافت تاریخی محله زرتشتیان فراهم آورد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  تبیین ارتباط مهم ترین معیارهای برنامه ریزی فضایی و هویت شهری در محلات جدید و تاریخی با روش مدل رگرسیون چندگانه (نمونه موردی: محلات تاریخی و جدید شهر قزوین)

  مهسا کریمی , منوچهر طبیبیان , مسعود الهی

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه: در دهه‌های اخیر برنامه‌ریزی فضایی با هدف اصلی مدیریت خردمندانه فضا در شکل دادن به کالبد و معنا دهی به مکان‌ها، توجه محققان را به خود جلب نموده است. مولفه‌های این نوع برنامه‌ چکیده کامل

  مقدمه: در دهه‌های اخیر برنامه‌ریزی فضایی با هدف اصلی مدیریت خردمندانه فضا در شکل دادن به کالبد و معنا دهی به مکان‌ها، توجه محققان را به خود جلب نموده است. مولفه‌های این نوع برنامه‌ریزی می‌تواند نقش اثرگذاری در تغییر نگرش شهروندان به محل زندگی خود داشته باشد. بنابرین منطقی به نظر می-رسد که از ابزارهای این نوع برنامه‌ریزی در ارتقای هویت محلات استفاده گردد.هدف پژوهش: هدف اساسی ارزیابی نقش برنامه‌ریزی فضایی در تقویت هویت شهری می‌باشد و با بررسی ارتباط بین مهم‌ترین معیارهای برنامه‌ریزی فضایی به عنوان متغیر مستقل و هویت شهری به عنوان متغیر وابسته دنبال می‌گردد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر روشی توصیفی- تحلیلی دارد. ابتدا با تحلیل محتوا تعداد ۷۶ مولفه شناسایی و سپس با روش دلفی پرسشنامه خبرگان تهیه و در سه دور رفت و برگشت شد. در نهایت ۲۱ مولفه باقی ماند که برای تهیه پرسشنامه شهروندان در محلات تاریخی و جدید استفاده گردید. ارزیابی این مؤلفه‌ها با پرسشنامه منضم به طیف‌های پنجگانة لیکرت از نمونه آماری به تعداد ۳۶۴ نفر در محلات تاریخی و ۳۵۱ نفر در محلات جدید توزیع شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه در نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محله‌های ملک آباد قزوین به عنوان نمونه‌ای از بافت تاریخی و ملاصدرا به عنوان نمونه‌ای از بافت جدید محدوده جغرافیایی این تحقیق هستند که به ترتیب ۵/۲۳ و ۵/۵۱ هکتار مساحت و ۴۱۵۶ و ۷۲۵۴ نفر جمعیت دارند. یافته‌ها و بحث: از بین مولفه‌های شناسایی شده تعداد ۲۱ مولفه (معیار) در پنچ گروه مدیریتی، فضایی-کالبدی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست-محیطی به عنوان متغیرهای مستقل در نهایت انتخاب گردید. متغیر وابسته نیز هویت شهری بوده است. برای مولفه‌های‌ تحقیق به ترتیب ۲۱، ۱۲، ۱۶، ۱۵ و ۱۲ زیر معیار شناسایی شد. مشخص گردید که ارتباط مستقیمی بین متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق وجود دارد. همچنین در بافت جدید رابطه بین برنامه‌ریزی کالبدی و احساس هویت محلی و رابطه بین برنامه‌ریزی اجتماعی-فرهنگی با احساس هویت محلی قوی‌تر از بافت قدیم می‌باشد. نتایج :در بافت تاریخی مشکلاتی از جمله عدم توجه به ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی که نقش اساسی در هویت شهری ایفا می‌کنند، وجود دارد. برنامه‌ریزی فضایی در محلات جدید که از پیش برای آن اندیشیده شده هم نتوانسته است باعث ایجاد هویت شهری شود و ساکنان با مشکلات اجتماعی، هویتی و فرهنگی رو‌به‌رو هستند. برای بهبود وضعیت هویت محلات قزوین لازم است با اراده مدیران شهری و مشارکت شهروندان راهکارها و پیشنهادات مطرح شده مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله

  • صفحه چکیده
  • متن کامل

  تحلیل اثر رفتارهای محیط‌زیست‌گرایانه بر بهزیستی فردی- اجتماعی با میانجی‌گری دلبستگی به مکان در محله سرخاب تبریز

  علی زینالی عظیم , بهرام محمدیان , مهدی پوراکبر , پویا قلی زاده , لیدا اخلاقی

  مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , دوره 19 , زمستان 1403

  مقدمه: مشکلات و چالشهای محیط زیستی از نگرانیهای عمدۀ جامعه امروزی است. بیشتر این چالش‌ها ناشی از رفتار انسانها است که می‌توان از طریق تغییر در نگرش و رفتار ایشان و آگاهی بخشیدن از چکیده کامل

  مقدمه: مشکلات و چالشهای محیط زیستی از نگرانیهای عمدۀ جامعه امروزی است. بیشتر این چالش‌ها ناشی از رفتار انسانها است که می‌توان از طریق تغییر در نگرش و رفتار ایشان و آگاهی بخشیدن از پیامدهای این مشکلات بر آنها فائق آمد. برخی از مهمترین رفتارهای محیط‌زست‌گرایانه دارای مزایای شخصی، اجتماعی و محیط‌‌زیستی فراوانی هستند که بهبود این‌ها خود بر دلبستگی به مکان تاثیر می‌گذارد. دخیل شدن در رفتارهای محیط‌زیست‌گرایانه ساکنان را به انجام کاری خوب برای خودشان، برای اجتماعشان، و برای مکانی که در آن زندگی می‌کنند وا می‌دارد، و این نوع رفتار سطح بهزیستی و دلبستگی به مکان آنها را افزایش می‌دهد.هدف: این تحقیق به تحلیل اثر رفتارهای محیط‌زیست‌گرایانه بر بهزیستی فردی- اجتماعی با میانجی‌گری دلبستگی به مکان در محله سرخاب تبریز می‌پردازد. روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق ساکنان محله سرخاب است که براساس فرمول کوکران 373 نفر بدست آمد. برای تحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری با نرم‌افزارAmos و Spss استفاده گردید. قلمرو جغرافیایی تحقیق: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، محله سرخاب شهر تبریز می باشد.یافته‌ها: تحلیل‌های معادلۀ ساختاری حاکی از یک تاثیر مثبت مستقیم رفتار محیط‌زیست‌گرایانه بر بهزیستی فردی - اجتماعی و همین‌طور دلبستگی به مکان بود. دلبستگی به مکان تا حدی واسط ارتباط بین رفتارهای محیط‌زیست‌گرایانه و بهزیستی فردی - اجتماعی بود. این تحقیق از این لحاظ که داده‌های جدیدی دربارۀ اینکه رفتارهای محیط‌زیست‌گرایانه چطور بهزیستی فردی و اجتماعی را با تضمین بالقوۀ مزایای بلند مدت افزایش می‌دهند قابل توجه و مهم است. نتایج: در نتیجه این تحقیق نشان داد که تحریک، برانگیختن و توصیۀ این نوع رفتارها اهمیت دارد. پرونده مقاله